O narodzinach współczesnego malarstwa
W bibliotece miejskiej rozpoczął się kolejny cykl czwartkowych warsztatów poświęconych sztuce, tym razem sztuce współczesnej. W ten świat zajmująco wprowadza słuchaczy propagator kultury Jarosław Górski.
O marca do czerwca kulturoznawca, pisarz i krytyk literacki w jednej osobie, czyli Jarosław Górski, prowadził w miejskiej bibliotece cykl warsztatów "Czytamy malarstwo". W interesujący sposób opowiadał, jak należy patrzeć na dzieło sztuki, objaśniał znaczenia i symbolikę obrazów. Warsztaty miały sporą grupę stałych bywalców, nie tylko z Wyszkowa. Dyrektor biblioteki Małgorzata Ślesik-Nasiadko zdecydowała o ich kontynuacji; w nowym cyklu Jarosław Górski będzie mówił o sztuce współczesnej, najważniejszych zjawiskach artystycznych XX wieku, niezwykłej karierze designu, nowych mediach w sztuce. Będzie tłumaczył, co jest istotne we współczesnej sztuce, jak ją odbierać.
Pierwszy z cyklu 10 wykładów odbył się 14 listopada, a zatytułowany był "Narodziny współczesności - przełomy kulturalne w XX wieku".
Krytyk rozpoczął jednak od bardzo znanego obrazu Henryka Siemiradzkiego "Pochodnie Nerona", namalowanego w Rzymie w 1876 r. (oryginał znajduje się w krakowskich Sukiennicach). Obraz ten dużo mówił o poczuciu estetyki i piękna przeciętnej publiczności na przełomie XIX i XX w. - To nie impresjonizm, nie ekspresjonizm, nie fowizm, żaden z tych awangardowych kierunków przełomu XIX i XX w., ale właśnie akademizm, ten kierunek najbardziej oczywisty i najmniej twórczy jest w tamtym czasie najpopularniejszy wśród miłośników sztuki - przypomniał. - Publiczność mieszczańska bardzo chętnie ogląda takie obrazy, na których wszystko jest oczywiste i jasne. Artysta kunsztownie oddaje detale, myśl kompozycyjna jest prosta do dostrzeżenia.
Ale w tamtym okresie w sztuce następuje ferment intelektualny, zmienia się sposób patrzenia na nią i sposób jej uprawiania. Za prekursora współczesnego malarstwa uważany jest Paul Cézanne. Jarosław Górski zaprezentował kilka jego obrazów z cyklu "Kąpiące się". Wskazywał na syntezę, zredukowanie detali do niezbędnego minimum. Ważna jest barwa, kształt, walor, a także emocje z tym związane. Jednym z najważniejszych dzieł XX w. jest obraz Pabla Picassa z 1907 r. - "Panny z Avignon", wykorzystujący również motyw kąpiących się kobiet. Wzbudził wtedy ogromne kontrowersje.
- Obraz należy do przełomowych w historii sztuki. Picasso kontynuuje eksperyment Cezanne'a: syntezę, skrót rzeczywistości, który da najlepszy efekt wizualny. Cezanne redukował kobiece ciała do kolorowych plam. Picasso robi coś podobnego, ale idzie dalej. Nie tylko eksperymentuje kolorem, ale jeszcze te plamy geometryzuje, upraszcza je do prostych figur geometrycznych.
Obraz "Panny z Avignon" jest jednym z pierwszych obrazów kubistycznych. Prekursorami tego kierunku są Pablo Picasso i Georges Braque.
Słuchacze wcześniejszych wykładów Jarosława Górskiego poznali piękną twórczość Rosjanina Wasilija Kandinskiego, zachwycali się jej kolorystyką. W 1910 r. Kandinsky namalował akwarelę, która jest pierwszym obrazem abstrakcyjnym, oderwanym od konkretnego świata przedmiotów.
Podczas kolejnego wykładu - 5 grudnia - Jarosław Górski będzie opowiadał o polskich gigantach sztuki współczesnej: Tadeuszu Kantorze, Romanie Opałce i Magdalenie Abakanowicz.
Elżbieta Szczuka
Źródło: "Nowy Wyszkowiak" Nr 46 z 19 listopada 2013 r.