Jesteś tutaj:

„Nad Wisłą, na Urzeczu. Tu było żyć trudno, ale się opłacało..." - WYSTAWA PRZEDŁUŻONA DO 26 LISTOPADA

Data: 16.09.2022 r., godz.     609
Zapraszamy na wystawę „Nad Wisłą, na Urzeczu. Tu było żyć trudno, ale się opłacało...". Jest ona kontynuacją wystawy czasowej eksponowanej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie od 21 sierpnia 2020 r. do 10 października 2021 r. Ma na celu przedstawienie słabo znanego regionu etnograficznego zwanego Urzeczem (gwarowo Łurzyce), położonego po obu stronach Wisły między Czerskiem a Warszawą.

     

Wystawa: „Nad Wisłą, na Urzeczu. Tu było żyć trudno, ale się opłacało..."


Współorganizator projektu: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie


Wystawa objazdowa „Nad Wisłą, na Urzeczu. Tu było żyć trudno, ale się opłacało..." będzie kontynuacją wystawy czasowej eksponowanej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie od 21 sierpnia 2020 r. do 10 października 2021 r. Miała ona na celu przedstawienie słabo znanego regionu etnograficznego zwanego Urzeczem (gwarowo Łurzyce), położonego po obu stronach Wisły między Czerskiem a Warszawą. Tradycje Urzecza są związane z flisakami (orylami), osadnictwem olęderskim i włościanami, których reprezentowała ludność mazurska.. Ekspozycja objazdowa z uwagi na ograniczenia przestrzenne będzie mniejsza niż pierwotnie. Nieco zmieniona zostanie narracja wystawy. Zabytków i obiektów będzie mniej, za to wzbogacona zostanie o nowe nagrania wideo (wywiady etnograficzne) i zdjęcia archiwalne, ikonografię. Ciągłość osadnictwa na terenie Urzecza. Będzie pokazana poprzez obiekty archeologiczne od schyłku epoki lodowcowej (12 tys. lat temu), poprzez obozowiska paleolityczne, kulturę świderską, okres wpływów rzymskich, po średniowiecze.
Etnografia Urzecza zostanie przedstawiona poprzez pryzmat pamięci jego współczesnych mieszkańców oraz zasoby archiwalne. Narracja skoncentruje się na trzech społecznościach, których współdziałanie i współżycie stworzyło kulturę tego regionu: włościan (Mazurów), flisaków (oryli) i olędrów. Na wystawie zostaną pokazane kopie damskiego i męskiego stroju wilanowskiego z nadwiślańskiego Urzecza stanowiące jeden z najistotniejszych elementów charakteryzujących folklor regionu. Na stronę ekspozycyjną wystawy złożą się gabloty (na stroje), trzy plansze z tekstami opisującymi etnografię, archeologię oraz Wisłę jako strukturę długiego trwania i pozaludzkiego aktora kultury. Na dwunastu ekspozytorach obok mapy regionu, pojawią się wykonane współcześnie fotografie Wisły i jej otoczenia, oraz obiektów architektonicznych pozostałych po dawnej kulturze Urzecza (wiatraki, trytwy, dom olęderski, nekropolie) Na trzech monitorach będą prezentowane tematyczne wywiady wideo ze współczesnymi mieszkańcami Urzecza, zapisy filmowe historii mówionej. Wywiady koncentrują się na tożsamości, kuchni Urzecza, pracy i stroju. Wykorzystane zostaną materiały fotograficzno-filmowe pokazywane uprzednio na wystawie czasowej w siedzibie PME oraz nowe – zrealizowane w 2021 r. Akcenty wystawy objazdowej skoncentrują się na tradycji mazurów, oryli i olędrów oraz współdziałaniu tych społeczności. Przedstawione zostaną procesy zaniku tradycyjnego Urzecza (do lat 50. XX w.) oraz tworzenia jego nowej tożsamości od 2010 roku. Obiekty udostępnione przez podmioty prywatne będą prezentowały tradycyjne zajęcia (wikliniarstwo, rybołówstwo) i kuchnię regionu. (kosze, suszarka do owoców, pych, miedziany kocioł do smażenia powideł, wiraszka)
Warstwa archeologiczna pokaże odbiorcom wystawy, że tereny położone przy spławnej Wiśle, na urodzajnych ziemiach oraz w pobliżu dużych mazowieckich grodów począwszy od epoki kamienia aż po nowożytność były atrakcyjne osadniczo. Na czterdziestokilometrowym odcinku Wisły pomiędzy Czerskiem a Warszawą, jest zlokalizowanych szereg ważnych stanowisk archeologicznych jak Wilanów, Świdry Wielkie czy Czersk. To ostatnie stanowisko wyróżnia się bogatym cmentarzyskiem z okresu wpływów rzymskich, średniowiecznym zamkiem i słynną, znakomicie zachowaną, odkrytą w 2009 roku, XV wieczną szkutą liczącą ponad 30 metrów. Tutaj warto dodać, że flagowy statek Santa Maria, użyty do pierwszej wyprawy Krzysztofa Kolumba, liczył 21 metrów. Na ekspozycji zostanie zaprezentowany model szkuty w skali 1:30 w formie odkrytej przez archeologów. Na jednym z monitorów będzie prezentowany film opowiadający o bardziej istotnych stanowiskach archeologicznych. Nowożytna duchowa i materialna kultura nadwiślańskiego Urzecza stanowi niejako „klamrę” dla tutejszego, wielowiekowego osadnictwa.