Parweniusz z rodowodem - rzecz o Tadeuszu Dołędze-Mostowiczu
To był uroczy człowiek, kochał ludzi, kochał życie, ale też mało kto wiedział, że był milionerem - tak Tadeusza Dołęgę-Mostowicza, pisarza, dziennikarza, scenarzystę, autora tak popularnych powieści jak „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Znachor”, „Profesor Wilczur”, „Pamiętnik pani Hanki” przedstawiła 14 maja dyrektor biblioteki Małgorzata Ślesik-Nasiadko podczas promocji online książki Jarosława Górskiego „Parweniusz z rodowodem”.
O życiu Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, najpopularniejszego polskiego pisarza XX w., wiedzieliśmy niewiele. Postarał się to zmienić Jarosław Górski. W ub. roku wydał biografię Tadeusza Dołęgi-Mostowicza „Parweniusz z rodowodem”, nad którą pracował 2 lata.
„W książce niniejszej znajdzie czytelnik zweryfikowaną badaniami źródłowymi sylwetkę człowieka o ogromnym uroku osobistym, kochającego życie i lubiącego ludzi, jednej z najpopularniejszych gwiazd masowej wyobraźni swoich czasów, a także bardzo świadomego swych celów artysty wyznaczającego kierunki rozwoju polskiej kultury popularnej” - czytamy na stronie wydawnictwa Iskry.
Jarosław Górski - pisarz, kulturoznawca, krytyk literacki, autor książek - znany jest wyszkowianom, bo przez kilka lat prowadził w naszej bibliotece wykłady i warsztaty, na których popularyzował sztukę, historię.
- Zarzucano mu, że pisze dla kobiet co go w oczach krytyków kompromitowało. Kobiety zamieniano na kucharki, służące. Tadeusz Dołęga-Mostowicz pisał dla takiej publiczności, ale to nie znaczyło, że był pozbawiony inteligencji, talentu, kultury - mówił autor.
Wyjaśnił też, dlaczego pisarz używał dwuczłonowego nazwiska. Ponieważ Mostowicz było nazwiskiem w okresie międzywojennym popularnym wśród Żydów, dołączył Dołęga - ojcowski herb, by odciąć się od pogłosek o żydowskim pochodzeniu.
Tadeusz Dołęga-Mostowicz urodził się 10 sierpnia 1898 r. w folwarku Okuniewo k. Głębokiego (obecnie Białoruś), w rodzinie ziemiańskiej. Jego matka, absolwentka petersburskiego instytutu dla panien, znała kilka języków. Była nauczycielką nie z powodu sytuacji materialnej, ale przekonań społecznych. Ojciec pisarza był prawnikiem. Tadeusz jako trzynastolatek znał na pamięć całego „Pana Tadeusza”. Z pierwszego gimnazjum usunięto go za patriotyczne wystąpienia i sztubackie żarty. Z gimnazjum w Wilnie został usunięty za patriotyczną postawę i krnąbrność wobec rosyjskiego nauczyciela. Gimnazjum w Kijowie nie skończył, bo wybuchła wojna i wstąpił do wojska. W rodzinne strony powrócił w 1922 r. Jego rodzina żyła wtedy w nędzy, nie było pieniędzy, by kontynuował naukę. Dlatego pod koniec roku 1922 wyjechał do Warszawy. Przez ponad rok miał trudności ze znalezieniem pracy, mieszkał w noclegowni, więc wrócił do Głębokiego. Pod koniec 1924 r. ponownie pojechał do Warszawy. Został wtedy współpracownikiem dziennika „Rzeczpospolita”.
- Znał biegle pięć obcych języków. Był recenzentem bezkompromisowym, nikomu nie schlebiał, ale jak coś mu się podobało, to chwalił. Miał ostre pióro - ocenił Jarosław Górski.
W 1927 r. Tadeusz Dołęga-Mostowicz został porwany. Wywieziono go do lasu spod redakcji „Rzeczpospolitej” i pobito - rzekomo za złośliwe felietony i krytyczne uwagi na temat Józefa Piłsudskiego.
- Z powodu braków kadrowych zatrudniano w warszawskiej policji gangsterów. To oni porwali pisarza i go skatowali. W latach 20. większość zwolenników Józefa Piłsudskiego to byli fanatycy, wielbili go bezkrytycznie. Tadeusz Dołęga-Mostowicz nie dał się zastraszyć
- skomentował Jarosław Górski.
Swoje powieści Tadeusz Dołęga-Mostowicz zawsze najpierw publikował w prasie, w odcinkach. Świetnie się je czytało. W biedniejszych miejscowościach ludzie składali się, żeby zaprenumerować te gazety. Książki również wspaniale się sprzedawały. Dołęga-Mostowicz jest autorem kilkunastu powieści, kilku zrealizowanych scenariuszy filmowych. W 1932 r. ukazała się jego najpopularniejsza powieść – „Kariera Nikodema Dyzmy”, w 1937 r. – „Znachor”. Pisarz został bo¬gatym człowiekiem, ale chętnie pomagał innym, dzielił się swoim bogactwem.
Wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Zginął w Kulach (szerzej o okolicznościach śmierci w książce), tam został pochowany 22 września 1939 r. W 1978 r. jego prochy zostały przeniesione na Cmentarz Powązkowski i pochowane w katakumbach.
Książka Jarosława Górskiego zawiera dużo informacji o kobietach w życiu Tadeusza Dołęgi-Mostowicza,
- Do końca życia był konserwatystą, uważał, że kobiety powinny zajmować się rodziną, dziećmi, ale też rozumiał aspiracje kobiet, żeby wyjść z domu - autor książki „Parweniusz z rodowodem. Biografia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza”.
Zachęcamy do jej przeczytania lub nabycia.
„W książce niniejszej znajdzie czytelnik zweryfikowaną badaniami źródłowymi sylwetkę człowieka o ogromnym uroku osobistym, kochającego życie i lubiącego ludzi, jednej z najpopularniejszych gwiazd masowej wyobraźni swoich czasów, a także bardzo świadomego swych celów artysty wyznaczającego kierunki rozwoju polskiej kultury popularnej” - czytamy na stronie wydawnictwa Iskry.
Jarosław Górski - pisarz, kulturoznawca, krytyk literacki, autor książek - znany jest wyszkowianom, bo przez kilka lat prowadził w naszej bibliotece wykłady i warsztaty, na których popularyzował sztukę, historię.
- Zarzucano mu, że pisze dla kobiet co go w oczach krytyków kompromitowało. Kobiety zamieniano na kucharki, służące. Tadeusz Dołęga-Mostowicz pisał dla takiej publiczności, ale to nie znaczyło, że był pozbawiony inteligencji, talentu, kultury - mówił autor.
Wyjaśnił też, dlaczego pisarz używał dwuczłonowego nazwiska. Ponieważ Mostowicz było nazwiskiem w okresie międzywojennym popularnym wśród Żydów, dołączył Dołęga - ojcowski herb, by odciąć się od pogłosek o żydowskim pochodzeniu.
Tadeusz Dołęga-Mostowicz urodził się 10 sierpnia 1898 r. w folwarku Okuniewo k. Głębokiego (obecnie Białoruś), w rodzinie ziemiańskiej. Jego matka, absolwentka petersburskiego instytutu dla panien, znała kilka języków. Była nauczycielką nie z powodu sytuacji materialnej, ale przekonań społecznych. Ojciec pisarza był prawnikiem. Tadeusz jako trzynastolatek znał na pamięć całego „Pana Tadeusza”. Z pierwszego gimnazjum usunięto go za patriotyczne wystąpienia i sztubackie żarty. Z gimnazjum w Wilnie został usunięty za patriotyczną postawę i krnąbrność wobec rosyjskiego nauczyciela. Gimnazjum w Kijowie nie skończył, bo wybuchła wojna i wstąpił do wojska. W rodzinne strony powrócił w 1922 r. Jego rodzina żyła wtedy w nędzy, nie było pieniędzy, by kontynuował naukę. Dlatego pod koniec roku 1922 wyjechał do Warszawy. Przez ponad rok miał trudności ze znalezieniem pracy, mieszkał w noclegowni, więc wrócił do Głębokiego. Pod koniec 1924 r. ponownie pojechał do Warszawy. Został wtedy współpracownikiem dziennika „Rzeczpospolita”.
- Znał biegle pięć obcych języków. Był recenzentem bezkompromisowym, nikomu nie schlebiał, ale jak coś mu się podobało, to chwalił. Miał ostre pióro - ocenił Jarosław Górski.
W 1927 r. Tadeusz Dołęga-Mostowicz został porwany. Wywieziono go do lasu spod redakcji „Rzeczpospolitej” i pobito - rzekomo za złośliwe felietony i krytyczne uwagi na temat Józefa Piłsudskiego.
- Z powodu braków kadrowych zatrudniano w warszawskiej policji gangsterów. To oni porwali pisarza i go skatowali. W latach 20. większość zwolenników Józefa Piłsudskiego to byli fanatycy, wielbili go bezkrytycznie. Tadeusz Dołęga-Mostowicz nie dał się zastraszyć
- skomentował Jarosław Górski.
Swoje powieści Tadeusz Dołęga-Mostowicz zawsze najpierw publikował w prasie, w odcinkach. Świetnie się je czytało. W biedniejszych miejscowościach ludzie składali się, żeby zaprenumerować te gazety. Książki również wspaniale się sprzedawały. Dołęga-Mostowicz jest autorem kilkunastu powieści, kilku zrealizowanych scenariuszy filmowych. W 1932 r. ukazała się jego najpopularniejsza powieść – „Kariera Nikodema Dyzmy”, w 1937 r. – „Znachor”. Pisarz został bo¬gatym człowiekiem, ale chętnie pomagał innym, dzielił się swoim bogactwem.
Wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Zginął w Kulach (szerzej o okolicznościach śmierci w książce), tam został pochowany 22 września 1939 r. W 1978 r. jego prochy zostały przeniesione na Cmentarz Powązkowski i pochowane w katakumbach.
Książka Jarosława Górskiego zawiera dużo informacji o kobietach w życiu Tadeusza Dołęgi-Mostowicza,
- Do końca życia był konserwatystą, uważał, że kobiety powinny zajmować się rodziną, dziećmi, ale też rozumiał aspiracje kobiet, żeby wyjść z domu - autor książki „Parweniusz z rodowodem. Biografia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza”.
Zachęcamy do jej przeczytania lub nabycia.
ES
Źródło: „Nowy Wyszkowiak” Nr 20 z 21 maja 2021 r.